Εμμανουήλ Διακομανώλης MD, PhD Καθηγητής Μαιευτικής Γυναικολογίας και
Γυναικολογικής Ογκολογικής Πανεπιστημίου Αθηνών

Αιδοίο

Νέοπλασματικές επιθηλιακές αλλοιώσεις αιδοίου

Η συχνότητα των προκαρκινικών αλλοιώσεων του αιδοίου (Vulvar Intraepithelial Neoplasia VIN) έχει αυξηθεί τα τελευταία χρόνια. Η απελευθέρωση της σεξουαλικής συμπεριφοράς έχει σχετιστεί με την εμφάνιση προκαρκινικών και διηθητικών αλλοιώσεων του αιδοίου σε νεότερες γυναίκες συνδέοντας τον αυξημένο αριθμό σεξουαλικών συντρόφων με την αυξημένη πιθανότητα πρόκλησης νεοπλασίας.

Οι ενδοεπιθηλιακές νεοπλασίες αιδοίου – VIN αφορούν τόσο το τριχωτό όσο και το άτριχο μέρος του αιδοίου Ο κνησμός είναι το συχνότερο σύμπτωμα, αλλά σε ένα σημαντικό ποσοστό η νόσος είναι ασυμπτωματική.

Η διάγνωση γίνεται μετά από κολποσκοπικό έλεγχο και τη λήψη πολλαπλών βιοψιών. Οι περισσότερες βλάβες αφορούν τα μεγάλα χείλη του αιδοίου (ποσοστό 80%) και ακολουθούν η κλειτορίδα (ποσοστό 15%) και το περίνεο (ποσοστό 5% των περιπτώσεων).

Η αντιμετώπιση του VIN αφορά κυρίως τις υψηλόβαθμες επιθηλιακές αλλοιώσεις (VIN 3), οι οποίες θεωρούνται αληθινές προκαρκινικές βλάβες και μπορούν να εξελιχθούν σε διηθητικό καρκίνο. Αντίθετα η προκαρκινική δυνατότητα του VIN 1 και VIN 2 αμφισβητείται από πολλούς ερευνητές.

Ο μεταβατικός χρόνος εξέλιξης μιας VIN 3 βλάβης σε διηθητικό καρκίνο διαρκεί πολλά χρόνια, χωρίς αυτό να αποκλείει την πιθανότητα διήθησης σε μικρότερο χρονικό διάστημα, όπως αυτό φαίνεται από χαρακτηριστικές περιπτώσεις που ανακοινώνονται σε έγκυρα επιστημονικά περιοδικά τα τελευταία χρόνια.

Αντιμετώπιση

Οι θεραπείες του VIN κατατάσσονται σε δύο κατηγορίες:

  • Τις αφαιρετικές, όπου η βλάβη αφαιρείται συνήθως με νυστέρι και εξετάζεται ιστολογικά
  • Τις καταστρεπτικές, στις οποίες συνήθως χρησιμοποιούνται Laser CO2

Η εξάχνωση με Laser CO2 είναι αποτελεσματική για την αντιμετώπιση της νόσου και συγχρόνως προσφέρει άριστη αισθητική αποκατάσταση της περιοχής. Εκτελείται κάτω από συνεχή κολποσκοπικό έλεγχο και προσφέρει μεγάλη ακρίβεια στη χειρουργική εκτέλεση..

Λόγω της πιθανότητας υποτροπής των προκαρκινικών αλλοιώσεων του αιδοίου, η ευρεία χειρουργική εκτομή της περιοχής της βλάβης στο αιδοίο εμφανίζεται ως η καλύτερη θεραπευτική επιλογή αντιμετώπισης σοβαρών επιθηλιακών αλλοιώσεων VIN 3, όταν η διατήρηση του αιδοίου είναι επιτακτική, ιδιαίτερα σε νεότερες γυναίκες. Καθαρά χειρουργικά όρια εκτομής καθορίζουν την επιτυχία της επέμβασης και την πιθανότητα υποτροπής.

Μη νεοπλασματικές επιθηλιακές αλλοιώσεις του αιδοίου

Περιλαμβάνουν διάφορες δερματοπάθειες όπως ο σκληρυντικός λειχήνας, ο επίπεδος ή ομαλός λειχήνας και ο χρόνιος ή απλός λειχήνας. Οι δερματοπάθειες αυτές είναι χρόνιες, υποτροπιάζουσες και βασανιστικές. Ασθενείς κυρίως με σκληρυντικό αλλά και επίπεδο λειχήνα αιδοίου παρουσιάζουν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης επιθηλιακού καρκίνου. Για το λόγο αυτό, ασθενείς με τέτοιες αλλοιώσεις χρειάζονται συστηματική αξιολόγηση από ειδικό ιατρό.

Η σημαντικότερη μη νεοπλασματική αλλοίωση είναι ο σκληρυντικός λειχήνας, που χαρακτηρίζεται από λέπτυνση του επιθηλίου, χρόνια φλεγμονή και αλλοιώσεις της αρχιτεκτονικής δομής του αιδοίου. Η νόσος προκαλεί σταδιακή δυσλειτουργία με κυριότερα συμπτώματα τον κνησμό, ο οποίος μπορεί να δημιουργήσει εκδορές στην περιοχή με επακόλουθη δυσπαρεύνια (δυσκολία στη σεξουαλική επαφή).

Η διάγνωση είναι κλινική και πρέπει να επιβεβαιώνεται με βιοψία.

Η αντιμετώπιση ασθενών με σκληρυντικό λειχήνα περιλαμβάνει θεραπευτικά σχήματα με τοπικά κορτικοειδή, τα οποία ελαττώνουν σημαντικά την πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου και ανακουφίζουν την ασθενή από την επίμονη συμπτωματολογία.

Η χειρουργική εξαίρεση των αλλοιώσεων δεν ενδείκνυται στην αντιμετώπιση του σκληρυντικού λειχήνα. Η μέθοδος εφαρμόζεται μόνο για την αφαίρεση περιοχών ύποπτων για κακοήθεια.